આજે પણ દેશમાં રેશનકાર્ડનું મહત્વ ઘટ્યું નથી. રાશન કાર્ડનો ઉપયોગ માત્ર અનાજ મેળવવા માટે જ થતો નથી. નાગરિકોને પોતાની ઓળખ માટે રાશન કાર્ડ જરૂરી છે. આજે પણ અનાજ ખરીદતી વખતે રેશનકાર્ડની જરૂર પડે છે. રેશન કાર્ડ બતાવવાનું રહેશે. આ કાર્ડ સસ્તા અનાજની દુકાનો પર ખાદ્યતેલ ખરીદવા માટે બતાવવામાં આવે છે. આ કાર્ડ સરકારી રાશન યોજના દરમિયાન બતાવવાનું રહેશે. બેંક ખાતા ખોલવા માટે શાળાઓ અને કોલેજોમાં ઘરના સરનામાના પુરાવા તરીકે હજુ પણ રેશનકાર્ડનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. રેશન કાર્ડના વિવિધ પ્રકાર છે. તેના રંગો અલગ છે. આના આધારે ગરીબ પરિવારોને માસિક અનાજ, તેલ, ખાંડ મળે છે.
આધાર પહેલા મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજ
આધાર કાર્ડ પહેલા રેશનકાર્ડ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ હતું. અગાઉ રેશનકાર્ડનો ઉપયોગ નાગરિકતા, ઓળખ સાબિત કરવા માટે થતો હતો. માત્ર ગરીબોને જ નહીં પરંતુ અમીરોને પણ રેશનકાર્ડ મળવાના હતા. વિવિધ સરકારી યોજનાઓનો લાભ લેવા માટે બેંકો, શાળાઓ, પાસપોર્ટ, રેશનકાર્ડનો ઉપયોગ થતો હતો. દેશના વિવિધ રાજ્યોમાં રાશન કાર્ડને લઈને અલગ-અલગ નીતિઓ છે. તેમજ સરકારી યોજનાઓના લાભો પણ રાજ્ય પ્રમાણે અલગ અલગ હોય છે.
કેટલા પ્રકારના કાર્ડ
ભારત સરકાર દ્વારા માન્ય રેશન કાર્ડના ચાર પ્રકાર છે. આ 4 રાશન કાર્ડ તેમના રંગ દ્વારા ઓળખાય છે. વાદળી, ગુલાબી, સફેદ અને પીળા રેશન કાર્ડ છે. આ રેશન કાર્ડ આવક જૂથ, આવક, કમાણી અનુસાર આપવામાં આવે છે.
આવક મર્યાદા
જો ગ્રામીણ વિસ્તારના નાગરિકોની વાર્ષિક આવક 6400 રૂપિયા હોય તો તેમને ગરીબી રેખા નીચે રેશન કાર્ડ મળે છે. આ આવક મર્યાદા શહેરી વિસ્તારો માટે વધારે છે. શહેરમાં વાર્ષિક 11,850 રૂપિયાની આવક ધરાવતા પરિવારોને આ રેશનકાર્ડ મળે છે.
વાદળી-લીલું-પીળું કાર્ડ
ગરીબી રેખા નીચે, ગરીબ લોકો માટે રેશનકાર્ડ નક્કી કરવામાં આવે છે. વાદળી, લીલા અને પીળા રાશન કાર્ડ તેમના માટે છે. રાજ્યના આધારે, રેશન કાર્ડનો રંગ નિશ્ચિત છે. આ વાદળી, લીલા, પીળા રાશન કાર્ડ એવા પરિવારોને આપવામાં આવે છે જેમની પાસે એલપીજી કનેક્શન નથી.
ગુલાબી રેશન કાર્ડ
ગુલાબી રાશન કાર્ડ સામાન્ય પરિવારો માટે છે. કુલ વાર્ષિક આવક ગરીબી રેખા નીચે રહેતા પરિવારો કરતા વધારે છે. ગ્રામીણ વિસ્તારના નાગરિકો માટે વાર્ષિક રૂ. 6400 અને આવક જૂથથી ઉપરની આવક ધરાવતા નાગરિકોને ગુલાબી રેશન કાર્ડ મળે છે.
સફેદ રેશન કાર્ડ
જે પરિવારો આર્થિક રીતે સક્ષમ છે તેમને સફેદ રેશનકાર્ડ આપવામાં આવે છે. આ પરિવારોને સબસિડીવાળા અનાજના કોઈ લાભની જરૂર નથી. આ રેશનકાર્ડનો ઉપયોગ ઓળખના હેતુઓ માટે વધુને વધુ થાય છે. દેશનો કોઈપણ નાગરિક આ રેશન કાર્ડ લઈ શકે છે. સસ્તા ખોરાક માટે આ કાર્ડનો કોઈ ઉપયોગ નથી.